Wednesday, December 20, 2023
/public-file/17515/Ultra/Image_jpg.jpg
THẦY TÔI
Lên lớp 11 B1 trường TH Võ Trường Toản Sài Gòn, tôi may mắn được học Văn với GS.Thái Văn Khôi. Thời tôi học, năm 11 là năm cuối cùng học văn, sang năm 12 chúng tôi sẽ học môn Triết. Lớp 11 học Văn học Việt Nam từ sau Nguyễn Du đến năm 1945, gồm văn học chữ Nôm và văn học chữ Quốc ngữ. Đây là cột mốc quan trọng với lứa tuổi học sinh chúng tôi, hình thành những hiểu biết và cảm thụ văn học; bồi đắp tình yêu thơ văn chữ Nôm, chữ Hán và kỹ năng làm bài nghị luận văn chương; đặc biệt là thời kỳ phôi thai của báo chí và tiểu thuyết quốc ngữ với các tờ báo và văn đoàn tiêu biểu như Đông Dương tạp chí, Nam Phong tạp chí, Tự Lực văn đoàn.
Thầy Khôi giảng bài hết sức truyền cảm, sâu sắc, sinh động, dí dỏm, và hóm hỉnh. Thầy rất thương học trò và thích những ai có cá tính, trí tuệ và những suy nghĩ độc đáo vượt khỏi bài giảng của Thầy. Thập niên 1980, Thầy và gia đình định cư ở nước ngoài, sau đó thỉnh thoảng về Việt Nam thăm lại họ hàng, đồng nghiệp và học trò cũ. Thầy năm nay đã 84 tuổi mà trông vẫn còn hoạt bát, nhanh nhẹn, tráng kiện và dồi dào sinh lực.
Mãi sau này tôi mới biết Thầy là con của GS sử học Trần Văn Khang và cháu của học giả Trần Văn Giáp. Thầy Khang ngày xưa vừa dạy vừa làm Hiệu trưởng Trường Trung học Kháng chiến, vốn là Trường Chu Văn An (Trường Bưởi) nổi tiếng ở Hà Nội sơ tán lên tỉnh Phú Thọ năm 1947. Hồi ký của nhiều người học thời đó kể rằng Thầy Khang rất tốt bụng, thương yêu học trò như con đẻ, bỏ tiền riêng mua một khu đồi chè, lấy tiền thu hoạch chè để thêm tiền bổ sung vào số học bổng, nuôi học sinh đủ tiền ăn học. Học trò thân mật gọi thầy một cách trìu mến là “Ba Khang”. Thầy Khang và các giáo sư của Trường đã góp phần đào tạo một thế hệ trí thức, nhà giáo, nhà khoa học, kỹ thuật, quân sự đầu đàn của cả hai miền Bắc và Nam.
Cách đây vài năm, Thầy Khôi ra mắt tập thơ "Nguyên Minh Thi Tập" gồm nhiều bài thơ chữ Hán và Việt của Thầy từ xưa đến nay, trong đó có bài thơ sau:
KÝ NGÃ CỰU ĐỒ
Nhược sổ lai niên hữu nhất thì;
Khai thư hồi ức cựu sư nghi.
Ôn thiên vạn sự giai vô túc;
Thuật bách thiên ngôn dã diệc hy.
Thế sự nhân tình như thủy thệ;
Sư đồ đạo nghĩa tự vân phi.
Hạnh kim chư đệ do tư ngã;
Ký tự thô ngôn tạ cố tri.
(Phần chữ Hán trong ảnh)
GỬI NGƯỜI TRÒ CŨ
Mai sau nếu có một ngày,
Giở trang sách cũ nhớ Thầy năm xưa.
Ôn bao nhiêu việc chẳng thừa,
Kể bao nhiêu chuyện cũng chưa đủ lời.
Giòng người như nước chảy xuôi;
Tình Thầy trò cũ: một trời mây bay.
Mừng nay em vẫn nhớ Thầy;
Có đôi hàng chữ tạ người năm xưa.
